اختلالات گفتاری چیست؟ چرا اختلالات گفتاری و تکلم داریم؟
لکنت زبان، شلی زبان و یا حذف برخی از کلمات به واسطه‌ی نوک زبانی یا سرزبانی تلفظ کردن از جمله اختلالات گفتاری متداولی هستند که بسیاری از افراد درگیر با آن تقریبا به مشکلات ناشی از آن‌ها کنار آمده‌اند؛ اما یک سخنران تنها کسی است که در موقعیت حرفه‌ای خود نمی‌تواند به سادگی خودش را با این اختلالات تطبیق دهد و با بی‌توجهی به آن‌ها پیشرفت داشته باشد.
از آن جایی که سخنرانی به شدت به قدرت گفتاری شما وابسته بوده طبیعی است اگر با وجود اختلالات گفتاری نخواهید به سراغ این شغل به عنوان حرفه‌ی اصلی خود بروید؛ اما همان طور که بارها گفته‌ایم سخنرانی بخشی از مشاغل، حرفه‌ها و کسب وکارها است و حتی اگر از این کار بیزار باشیم بالاخره موقعیت‌هایی مثل سمینار، دفاع از پایان نامه در دانشگاه یا سخنرانی در جمع کاری پیش می‌آیند که شما را به دام بیندازند. پس حتی اگر گرفتار اختلالات گفتاری و تکلم باشید باز هم باید بتوانید از این مانع بزرگ با موفقیت عبور کنید.
اگر دچار لکنت زبان در سخنرانی هستید و قادر نیستید با سلاست سخن بگویید، اگر دچار مشکل سرزبانی حرف زدن هستید و دائم در طول صحبت کردن برای تلفظ برخی از واژگان ابا دارید و در صورتی که از حذف شدن برخی از کلمات به خاطر اختلالات گفتاری در سخنرانی نگران هستید با ما باشید. در این مطلب با مفهوم اختلالات گفتاری، علت و راه‌های عبور از آن آشنا می‌شوید.
اختلالات گفتاری چیست؟ چرا اختلالات گفتاری و تکلم داریم؟
پیش از این متداول‌ترین اختلالات گفتاری و دلایل آن در فن بیان را مورد بررسی قرار داده‌ایم. از گذشته می‌دانیم که گفتار یا حرف زدن تنها راه شفاهی انسان ها برای برقراری ارتباط است که در دو سطح واجی و آوایی بررسی می شود. سطح آوایی همان سطح مربوط به تلفظ کلمات توسط ما است و در صورتی که این عمل با تولید صداهای واضح همراه نباشد یعنی ما در حرف زدن مشکلاتی داریم.
نقص در شمرده صحبت کردن، جایگزینی صداها، حذف برخی از حروف و صوت‌های عجیب به جای تلفظ صوت اصلی حروف از جمله اختلالات گفتاری هستند که در طول حرف زدن با آن‌ها مواجه می‌شویم. به علاوه می‌دانیم که لهجه فاکتور منحصر به فردی است که باعث تمایز گویش ها در هر منطقه می شود و به سبب فاصه زمانی یا شکافی که ما بین انتخاب کلمات تا ادا آن ها در طول حرف زدن به وجود می آید شاهد اختلالت گفتاری از قبیل جایگزینی، حذف و یا تولید صدا و آواهای تازه هستیم.
این اختلالات با تمرین ممکن است تخفیف داده شوند و به طور چشمگیری کاهش یابند؛ اما به طور کلی حذف نمی‌شوند. بنابراین همه چیز به سخنران و ذکاوت او بستگی دارد که با چه ترفندهایی و به چه صورت کلمات را انتخاب و ارائه دهد تا این که این نواقص حین صحبت کردن پنهان شوند.
در سخنرانی دنبال کلمات پیچیده نباشید
در سخنرانی‌ها کنار هم قرار گرفتن کاراکتر یا کلمات مختلف اجتناب ناپذیر است. برخی از حروف هستند که وجودشان ضروری و در عین حال تلفظشان برای فردی که دچار اختلالات گفتاری است دشوار و پرریسک می‌باشد.
توصیه ما به سخنرانانی که با لکنت زبان، گرفتگی یا نوک زبانی حرف زدن رو به رو هستند گزینش کلمات است. برای این که با وجود اختلالات گفتاری سخنرانی همه فن حریف باشید کلمات را بر اساس حروف داخل آن‌ها انتخاب کنید. مثلا:
- کلماتی که دو بار حروف حساسی مثل “س”، “ز” یا “ر” در آن‌ها تکرار شده است را با دقت نگاه کنید و چند بار تلفظ نمایید. این کلمات را تا حد امکان با نمونه‌های مشابه جایگزین کنید و یا اگر ملزم به انتخاب آن‌ها هستید ( مثل کلمات مقالات اصلی یا کلمات انگلیسی که باید عینا به کار برده شوند) آن‌ها را چند بار تمرین و تکرار کنید
- برخی از کلمات خود به خود پیچیده هستند؛ حتی اگر تلفظ آن‌ها شامل حروف حساس نباشد. این کلمات را از دایره لغات خود حذف کنید و با توجه به محدودیت‌های خود جایگزین یا معادل آن را انتخاب نمایید
فرصت استراحت یا مکث را فراهم کنید
مکث در سخنرانی همیشه معجزه‌بخش بوده است؛ خصوصا وقتی صحبت از اختلالات گفتاری در میان باشد.
برای سخنرانانی که با این مشکل مواجه هستند ابزارهای خوبی برای فراهم کردن فرصت استراحت یا مکث وجود دارد. مثلا می‌توانند به محض این که احساس می‌کنند لکنت زبان دست و پا گیر شده است یک فایل صوتی یا تصویری را پخش کنند که محتوای آن با تمام بخش‌های سخنرانی تطابق داشته باشد. حتی با این ترفند می‌توان همزمان با یک تیر دو نشان زد و در ساخت ویدیو یا فایل صوتی طوری عمل کرد که فرصت بحث و مذاکره چندجانبه بین مخاطبان فراهم شده باشد.
هرگز صدای خود را ضبط نکنید
در حالی که همیشه توصیه می‌کنیم برای شناخت عادات بد سخنرانان روی صحنه صدای خود را ضبط یا از خود فیلم بگیرید پیشنهاد می‌کنیم با وجود اختلالات گفتاری هرگز سراغ فیلم یا ضبط صدای خود نروید. این کار در سخنرانانی که با مشکلات متداولی مثل لکنت یا گرفتگی زبان رو به رو هستند تنها باعث تخریب اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود و به طور معمول نتیجه مثبتی به دنبال ندارد.
تنها کاربرد ضبط ویدیو یا صوت برای این دسته از سخنرانان رفع نواقص یا مشاهده روند پیشرفت آن‌ها در برطرف کردن نقاط ضعفشان حین سخنرانی است. مثلا حین تمرین پیش از شروع سخنرانی بارها و بارها ویدیو ضبط نمایند تا ببینند چه قدر تمرین کردن بر فصاحت و سلاست تلفظ حروف آن‌ها اثرگذار بوده است.
محتوا بیش از تلفظ حروف به یاد می‌ماند
در جوامع بشری مدرن دیگر تمرکز روی شیوه ارائه نیست؛ بلکه افراد مشتاق یک موضوع خاص بیش‌تر به محتوا اهمیت می‌دهند تا این که بخواهند مشکلات و اختلالات گفتاری و کلامی شما را موشکافی کنند.
به همین جهت توصیه می‌کنیم برای نوشتن متن سخنرانی وقت کافی صرف کنید و به جای متمرکز شدن روی اشتباهات احتمالی هنگام ارائه سخنرانی به عمق مطالبتان توجه نمایید.
آموزش فن بیان را کلیک کنید